Hayat | Konular | Kitaplık | İcatlar | İletişim
Coğrafya terimleri İ-
İ--
İç Deniz : Okyanuslara boğazlar aracılığıyla bağlanan kara içlerine sokulmuş denizlere denir. Örnek : Akdeniz, Kızıldeniz, batlık Denizi, Karadeniz, Marmara Denizi, Azak Denizi
İç püskürük kayalar: Magmadan gelen lavların yer yüzeyine çıkmadan kabuk tabakasının içerisinde soğuyarak yerleşmesi ile oluşan kayalardır.
İç gezegen: Dünya ile güneş arasında bulunan Merkür ile Venüs gezegenleridir.Bu gezegenler güneş’e dünyadan daha yakındır.Kütleleri dünyadan küçüktür.
İklim : Geniş bir bölge içinde ve uzun yıllar boyunca değişmeyen ortalama hava koşullarına iklim denir.
İklim elemanları: Bir yerin iklimini orada etkili olan sıcaklık, atmosfer basıncı, rüzgarlar, nem ve yağış gibi faktörler oluşturur.Bunlara iklim elemanları denir.
İklim bölgeleri: Belli özellikte iklim şartlarının hüküm sürdüğü sahalara göre ayrılan iklim bölgeleridir. Ekvatoral iklim, Akdeniz iklimi, Ilıman Okyanusal iklim gibi.
İkinci Zaman (Mezozoik) : Günümüzden yaklaşık 65 milyon yıl önce sona erdiği varsayılan jeolojik zamandır. İkinci zamanın yaklaşık 160 milyon yıl sürdüğü tahmin edilmektedir. İkinci zamanı karakterize eden dinazor ve ammonitler bu zamanın sonunda yok olmuşlardır.
Zamanın önemli olayları :Ekvatoral ve soğuk iklimlerin belirmesi. Kimmeridge ve Avustrien kıvrımlarının oluşumu. İkinci zamanı karakterize eden canlılar ammonit ve dinazordur.
İlkel Zaman : Günümüzden yaklaşık 600 milyon yıl önce sona erdiği varsayılan jeolojik zamandır. İlkel zamanın yaklaşık 4 milyar yıl sürdüğü tahmin edilmektedir. Zamanın önemli olayları :
Sularda tek hücreli canlıların ortaya çıkışı. En eski kıta çekirdeklerinin oluşumu. İlkel zamanı karakterize eden canlılar alg ve radiolariadır.
İndirgenmiş izoterm haritaları: Her yer deniz seviyesinde kabul edilir. Yükseltinin etkisi ortadan kaldırılmıştır.
İndirgenmiş Sıcaklık : Yeryüzünde sıcaklığın enleme bağlı dağılışını gösteren haritalar çizilirken yükseltinin sıcaklık üzerindeki etkisini ortadan kaldırmak için indirgenmiş sıcaklık değerleri kullanılır. Bir yerin yükseltisinin sıfır (0 m) kabul edilerek hesaplanan sıcaklığına indirgenmiş sıcaklık denir. Bir yerin indirgenmiş sıcaklığını hesaplamak için yükseltiden kaynaklanan sıcaklık farkı hesaplanır. Bu fark o yerin gerçek sıcaklığına eklenir.
İnterglasiyal dönem: Buzullar arası devre.
İnterserpsiyon: Yağış sularının özellikle bitkilerin yaprak ve gövdesinde alıkonulmasıdır.
İyonosfer : Mor ötesi (ultraviyole) ışınlarının, molekülleri parçalayarak iyonlar haline getirdiği atmosfer katmanıdır.
İzdüşüm alan: Engebe faktörü ortadan kaldırılarak(yani yükseltinin 0 metre kabul edilmesi)hesaplanan alandır.Örneğin;Türkiyenin gerçek alanı:814.578 km 2 ,izdüşüm alanı ise:780.576 km 2’dir.
İzo: Eş.
İzobar : Eşbasınç eğrisi.
İzobath eğrisi : Bakınız : İzohips Eğrisi.
İzohips Aralığı (Eş Aralık) : İzohipsler haritaların ölçeğine uygun olarak belirlenen yükselti aralıkları ile çizilir. Bu aralığa izohips aralığı ya da eş aralık denir.
İzohips (Eş yükselti) Eğrisi : Deniz seviyesinden aynı yükseklikteki noktaları birleştiren eğriye eş yükselti (izohips) eğrisi, aynı derinlikteki noktaları birleştiren eğriye eş derinlik (izobath) eğrisi denir.
İzoseist: Eş deprem eğrisi.
İzostasi: Kara kütlesini oluşturan kabuk tabakasının yoğunluğu ve kalınlığına göre magmaya batmasıdır. Bu bakımdan az yoğun olan kıta kabuğu magmaya daha az batarken, yoğun olan Okyanusal kabuk daha fazla batmaktadır. Bu duruma göre, aşınarak ağırlığını kaybeden kütleler yükselirken, birikme veya volkanizma sonucu ağırlaşan kütlelerde magmaya batmaktadır. Bu batma durumuna göre magma yüzeyinde bir denge oluşur, buna "izostatik denge" denir.
İzoterm: Eş sıcaklık eğrisi.
İzoterm Haritaları : Bir bölgede, eş sıcaklıktaki noktaları birleştiren eğriye izoterm denir. İzotermler yardımıyla çizilen izoterm haritalarından, bir bölgedeki sıcaklık dağılışı hakkında bilgi edinilir. Sıcaklık dağılışını daha iyi gösterebilmek için, bu haritalar sıcaklık basamaklarına uygun olarak renklendirilir. Sıcak yerler için kırmızının tonları soğuk yerler için mavinin tonları kullanılır
İzoyet: Eş yağış eğrisi.