Hayat | Konular | Kitaplık | İcatlar | İletişim

Coğrafya terimleri M-

M--

Maar: Volkan alanlarında kabuk tabakasında sıkışan gazın üstündeki kütleyi patlatması-parçalaması ile oluşan çapları birkaç yüz metre ile birkaç km arasında değişen çanak. Ayrıca maar, lavların sulu bir alanı kaplaması ile altta buharlaşan suyun üstteki lav örtüsünü patlatması ile de oluşmaktadır.

Mağara : Kalkerli arazilerde çatlaklar boyunca yeraltına sızan suların oluşturduğu büyük boşluklara mağara denir. Damlataş, Narlıkuyu, Düden, İnsuyu, Kızılin mağaraları en ünlüleridir.

Mağma : Yer kabuğunun altında bulunan sıcak ve sıvı katmana mağma denir.

Maki : Her mevsim yeşil kalan kısa boylu çalı ve ağaçlardan oluşan bitki örtüsüdür.

Maksimum Nem (Doyma Miktarı) : 1m3 havanın belli bir sıcaklıkta taşıyabileceği nemin gram olarak ağırlığıdır. Hava kütleleri ısındıkça genleşip hacimleri artar. Bu nedenle nem alma ve taşıma kapasiteleri de artar. Eğer hava taşıyabileceği kadar nem alırsa doyma noktasına ulaşır ve doymuş hava adını alır.
Örneğin : 20°C sıcaklığa sahip bir hava kütlesinin taşıyabileceği nem miktarı 17,32 gr/m3’tür. Bu hava kütlesinin sıcaklığı 30°C’ ye yükseldiğinde havanın hacmi genişleyeceği için taşıyabileceği nem miktarı da artar ve doyma noktası 30,4 ge/m3’e yükselir. Bu nedenle hava kütlesinin doyması için aradaki fark (13.08 gr) kadar nem yüklenmesi gerekir.

Mantarkaya: Rüzgarlar sürükledikleri veya savurdukları taneleri yüzeylere çarparak aşındırma yaparlar. Dikdörtgen yatay duruşlu tabakaların bulunduğu alanlarda rüzgar aşındırması ile oluşan kaya şekillerine mantarkaya adı verilir.

Manto : Dünya'nın Litosfer ile çekirdek arasındaki katmandır. 100-2890 km’ler arasında bulunan mantonun yoğunluğu 3,3-5,5 g/cm3 sıcaklığı 1900-3700 °C arasında değişir. Manto, yer hacminin en büyük bölümünü oluşturur. Yapısında silisyum, magnezyum , nikel ve demir bulunmaktadır. Mantonun üst kesimi yüksek sıcaklık ve basınçtan dolayı plastiki özellik gösterir. Alt kesimleri ise sıvı halde bulunur. Bu nedenle mantoda sürekli olarak alçalıcı-yükselici hareketler görülür.

Masif: Çoğunlukla metamorfizmaya uğramış sert kütle. Istranca masifi, Menderes masifi gibi.

Matematik Konum : Dünya üzerinde bir nokta veya alanın yerinin belirlenmesi için, o noktanın Ekvator'a ve başlangıç meridyenine olan uzaklığının bilinmesi gerekir. Bunun için enlem ve boylam kavramlarından yararlanılır.
Örnek : Türkiye 36° - 42° Kuzey enlemleri,
26° - 45° Doğu boylamları arasında yer alır.

Matematik nüfus yoğunluğu: Bir ülke veya bölgedeki toplam nüfusun o ülke yada bölgenin toplam yüzölçümüne bölünmesiyle elde edilen sayıya Aritmetik nüfus yoğunluğu denir. Aritmetik nüfus yoğunluğu = toplam nüfus / yüzölçümü = kişi / km 2
1997 sayımına göre nüfus miktarı ve yoğunluğu en fazla olan bölgemiz Marmara iken, en az olan bölgemiz Doğu Anadolu Bölgesidir.Türkiye’nin aritmetik nüfus yoğunluğu = 67.844.903 / 774.815 = 87 kişi / km 2’dir.(2000 verileri)

Med: Gel-git olayında denizin yüksek veya kabarık seviyesi.

Meltem: Kara ve deniz, dağ ile vadi arasındaki hava basıncı farkından doğan yerel rüzgar. Deniz meltemi, Ege Bölgesinde, yazın ve geceleyin karadan denize, kara meltemi ise gündüzleri, öğleden sonra denizden karaya doğru esmektedir.

Menderes: Akarsular, eğimlerinin azaldığı yerlerde kıvrılarak akarlar. Hem aşındırma, hemde biriktirme sonucunda, bu kıvrımlar daha da genişleyerek menderesleri oluştururlar. Menderesleri dışbükey kısımlarına Çaprak denir. Buralarda akarsu, yatağını yana doğru aşındırır. Aşındırdığı materyalleri içbükey kısımlarda biriktirir. Bu kısmada yığınak adı verilir.

Mercan: Sıcak, tuzlu ve berrak denizlerin sığ kısımlarında yaşayan ve iskeleti kireçli olan bir fauna. Bu canlıların iskeletlerinin yığılması ile atoller ve karaların kenarlarında set resifleri oluşmaktadır.

Mercan Kalkeri : Mercan iskeletlerinden oluşan organik bir taştır. Temiz, sıcak ve derinliğin az olduğu denizlerde bulunur. Ada kenarlarında topluluk oluşturanlara atol denir. Kıyı yakınlarında olanlar ise, mercan resifleridir.

Meridyen: Dünya'nın ekvator dairesini birer derece aralıklarla dik olarak kesen ve kutuplarda birleşen yaylardır. Dünya'da Greenwich gözlemevinin 180 batısında, 180'de doğusunda olmak üzere 360 meridyen yayı bulunur.

Mermer : Kalkerin yüksek sıcaklık ve basınç altında değişime uğraması, yani metamorfize olması sonucu oluşur.

Metamorfik kaya: Başkalaşım kayası, yani sıcaklık ve basınç yada her ikisinin etkisi altında fiziksel ve kimyasal değişime uğramış kayalardır.

Meteor: Gök cisimlerinden doğan ve yeryüzüne düşen parçalardır. Bu parçaların açtıkları çukurlara meteor çukuru veya krateri denir. Geniş anlamda göksel olayların tümünü kapsar

Meteoroloji : Atmosferin özelliklerini inceleyen bilim dalına meteoroloji denir.

Mevsim: Güneşin gündönümü ve gece-gündüz eşitliği noktalarından geçişleri arasındaki sürelere denir.

Mezosfer: Atmosferin orta tabakasıdır.Bu tabakanın alt katına Ozonosfer, üst katına Kemosfer denir.

Mezozoik Zaman : Bakınız : İkinci Zaman.

Mezra : bazı ailelerin tarım alanlarının az olması, kan davaları gibi nedenlerle bulundukları sürekli yerleşmelerden ayrılıp daha uzak bir yere yerleşmesiyle oluşmuş yerleşmelerdir. Tarımsal faaliyetler hayvancılığa göre ön plandadır. Bir kaç ev ve eklentilerden oluşan mezralar zamanla sürekli yerleşme haline gelebilir. Örneğin Elazığ, Harput’un bir mezrası iken zamanla büyüyerek kent haline gelmiştir.

Mistral : Fransa’nın iç kesimlerinden Rhone Vadisi’ni izleyerek Akdeniz kıyılarına doğru kışın esen soğuk rüzgarlardır.

Moren setti: Buzulların aşındırarak taşıdığı kum çakıl gibi maddelere moren denir. Bunları eridiği yerde biriktirmesi ile oluşan sette denir.

Morfografya: Yer şekillerini görünüşlerine göre inceleyen, tasvir eden, ancak bunların oluşumlarını açıklamayan bilim dalı.

Morfoloji: Yeryüzü şekillerini, bunları oluşumlarına göre inceleyen ve açıklayan bilim dalı.

Muson Ormanları :Yağışın fazla olduğu yerlerde, kış aylarında yapraklarını döken yayvan yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlar görülür. Bu ormanlara muson ormanları denir.

Mutlak Nem (Varolan Nem) : 1m3 havanın içindeki su buharının gram olarak ağırlığına mutlak nem denir. Mutlak nem, sıcaklığa bağlı olarak, Ekvator’dan kutuplara doğru, denizlerden karalara doğru ve yükseklere çıkıldıkça azalır.


Kategoriler

- bilim - teknoloji - insan - icat - uzay - dünya - güneş - fizik - bitki - bilgisayar - internet - yaratılış - bilim adamı - nasa - ay - atmosfer - su - iletişim - evren - gezegen - kanser - enerji - Işık - gen - kara delik - CERN - Yüzyılın deneyi - mucit - Nobel Fizik ödülleri - atom - beyin - deney - tarih - Ana Britannica - DNA - astronomi - oksijen - biyoloji - matematik - İcatlar - elektrik - zaman - telefon - genetik - yildiz - göz - virüs - bakteri - teori - cep telefonu

MollaCami.Com