Hayat | Konular | Kitaplık | İcatlar | İletişim
Tarih sözlüğü S-Ş-
S-Ş--
Sadaret: Sadrazamlık makamı.
Sadaret kaymakamı: Sadrazam, Serdar-ı ekrem unvanı ile ordunun başında sefere çıktığı zaman onun yerine İstanbul’da kalıp vekaleten sadrazamın işlerini yapan vezir düzeyindeki görevli.
Sadaret kethüdası: Sadrazamın birinci derecede yardımcısı.
Sadrazam: Osmanlılarda padişahtan sonra gelen ikinci adam,en yetkili devlet görevlisi.Günümüz başbakanı.
Sahilhane: Devlet ileri gelenlerine ait deniz kenarındaki konak,yalı.
Saka: İşi, çeşme ve sarnıç gibi yerlerden su alarak evlere dağıtmak olan kişi.
Saka başı: Osmanlılarda sarayda bulunan ve sarayın su ihtiyacının karşılanmasında ve seferler sırasında ordunun su ihtiyacının karşılanması işinde görev yapan saka'ların yöneticisi.
Saka gediği: Sakalara verilen, çeşmelerden su alma imtiyazı.Bu imtiyaz yazılı bir senede bağlanır ve bu senet alınıp satılabilir veya varislere intikal edebilirdi.Sakaların su alabileceği çeşmelerde belirtilir ve sakalar her çeşmeden su alamazdı. Sakalara verilmiş olan bu imtiyaz 1869 yılında kaldırılmıştır.
Sakalar kethüdası: Sakalar ocağının kahyası olup derece olarak sakabaşından sonra gelir.Görevi divan toplantılarında vezirlere ibrik ve havlu tutmaktır.
Salma mecra: Kanalet şeklindeki üstü açık olan su isale hattı.
Sarnıç: Su ihtiyacını karşılamak amacı ile yapılan özel su toplama havuzu,su deposu.Üstü açık yada kapalı olabilir.
Seferberlik: Bir ülkedeki silahlı kuvvetlerin, savaştan barışa geçmeleri için yapılan hazırlık
Serasker: Padişah ve sadrazam sefere çıkmadığı zaman ordunun başında seferi yöneten vezire verilen unvan. / 1826 yılında yeniçeri ocağının kaldırılmasından sonra kurulan Asakiri Mansurei Muhammediye ordusunun kumandanı.
Serçavuş: Baş çavuş.
Serdar: Ordu kumandanı.
Serdar-ı Ekrem: Padişah sefere katılmadığı zaman ordu baş kumandanı olarak seferi idare eden sadrazama verilen unvan.
Sermimar: Mimarların başı,baş mimar.
Seyyid ( seyit ): Bir topluluğun ileri gelen kişisi,efendi.
Sıbyan mektebi: Osmanlılarda ilköğretim okulu.
Sikke: Osmanlı Devleti'nde genel kullanımdaki madeni paraya denir.
Silahtar: Padişah ve vezir gibi devlet ileri gelenlerinin silahlarını koruyan ve bakım ve onarımını yapan görevli.
Sipahi: Kapıkulu süvarilerinin birinci bölüğünü oluşturan askeri ocak.
Sipahi ağası: Kapıkulu süvarilerinin birinci bölüğünü oluşturan sipahi ocağının kumandanı.
Siyasal Birlik: Bir ülkede birden fazla siyasi güç odağı varsa siyasal birlik yoktur. Bu güçlerden biri diğerini egemenliği altına alırsa, siyasal parçalanmışlık yerini siyasal birliğe bırakır.
Siyasal Parti (Fıkra): Bir toplumda siyasal iktidarı ele geçirmek amacıyla kurulan örgüt.
Siyasi Olay: Devletlerarasındaki ilişkiler. Bu ilişkiler barışçı yoldan olabileceği gibi savaş yoluyla da gerçekleşebilir. Devletlerarasındaki ilişkilerin barışçı yoldan gerçekleşebilmesi için öncelikle devletlerin birbirlerini tanımaları gereklidir. Savaşlar, antlaşmalar, güç birlikleri gibi kavramlar siyasal olaylardır.
Siyasi Tarih : Uluslararası siyasi olayları savaşları barışları ve ittifakları inceler.
Örneğin : Osmanlı Siyasi Tarihi
Skolâstik Düşünce: Ortaçağ boyunca Katolik kilisesinin egemenliği altında olan, bilime kapalı dine dayalı düşünce. Bu düşünce Rönesans hareketleri ve Hümanizmle sona erdi.
Solak: Osmanlı kapıkulu teşkilatı bünyesinde yer alan ve görevi padişahın muhafızlığını yapmak olan koruma görevlisi
Sosyalizm: Üretim araçlarının kişilerde olmadığı üretim ve bölüşüm araçlarının kamuoyu ya da devlete ait olduğu siyasal sistem.
Sosyal Tarih : Toplumların her türlü faaliyetlerini inceler.
Sosyoloji : Toplum bilimidir. Tarihi olayları sosyoloji konularını hesaba katarak inceler.
Sömürgecilik: Bir devletin bir başka ülkeyi işgal ederek yönetmesi ve işgal ettiği ülkenin zenginlik kaynaklarını kendi yararına kullanması. Klasik anlamda XV. ve XVI. yüzyılda Coğrafi Keşiflerle deniz aşırı yerleri keşfederek başlattıkları hareket.(İlkçağ’da Kolonizasyon)
Stratejik: Elinde bulundurana büyük ayrıcalıklar ve üstünlükler sağlayan yer ya da bölge
Su nazırı: Su işlerinin organizasyonundan sorumlu olan ve devşirme ve acemi oğlanlarından adam toplayarak gerekli işleri yaptıran görevli.
Su nezareti: İlk defa Kanuni Sultan Süleyman döneminde kurulan ve su işlerinden sorumlu olan idare.Önceleri padişaha bağlı iken sonradan şehremaneti bünyesinde bir müdürlük haline sokulmuştur.
Su yolcu: Su tesislerinin isale hatlarının bakım ve onarımından sorumlu olan kişi.
Su yolcubaşı: Su yolcuların idaresinden ve çeşmelerin bakım ve onarımından sorumlu olan kişi.
Sülüs: Arap alfabesi ile yazılan yazının bir çeşidi.
Şadırvan: Halkın abdest alması için cami avlularına yapılan ve çok sayıda musluğu olan çeşme.
Şamdancılar kethüdası;:Saraydaki şamdanların bakım ve onarımından ve yakılıp söndürülmesinden saraydaki ışık işlerinden sorumlu olan şamdancıların yöneticisi.(Şamdancıbaşı-Serşamdani)
Şehzade: Padişah oğlu veya padişah ailesinden olan diğer erkeklerin oğullarından biri.
Şehremaneti: Bu günkü belediye teşkilatının Osmanlılar döneminde kurulan ilk şekli, şehrin temizlik ve güzelliği ile ilgilenen mahalli idare.
Şehremini: Şehremaneti teşkilatının (Belediye) başında olan kişi.
Şeriat: Temeli dine dayanan yasalar anlamındadır.
Şeyh: Tekke başkanı ,tarikat lideri.
Şeyhülislam: Osmanlılarda kabinede sadrazamdan sonra yer alan ve din işleri ile birlikte dünya işlerinede dini bakımdan karışan kimse.
Şıkk-ı evvel defterdarı: 1.kısım ve 2. kısım olarak ikiye ayrılan defterdarlık teşkilatının 1.kısmı. 2. kısıma da Şıkk-ı sani adı verilirdi.